Đây là một công cụ cho phép người dùng hình dung các kịch bản khác nhau để giảm lượng khí thải với tốc độ nhanh hơn và xây dựng lộ trình để đáp ứng các mục tiêu phát thải dài hạn đến năm 2050 – dành riêng cho Việt Nam do Chính phủ Anh tài trợ.
 |
| Ông David McNaught – Đại biện lâm thời ĐSQ Anh chia sẻ tại buổi ra mắt trực tuyến Công cụ 2050 Calculator tại Việt Nam |
Bản cập nhật được đưa ra dựa theo công cụ 2050 Calculator của Chính phủ Vương quốc Anh, thông qua sự chủ trì của Công ty tư vấn kỹ thuật, quản lý và phát triển toàn cầu – Mott MacDonald cùng nhóm chuyên gia từ Climact, Đại học Imperial College London và Ricardo.
Việt Nam đã trình Báo cáo Đóng góp do Quốc gia tự quyết định (NDC) cập nhật, và giảm phát thải khí nhà kính hiện đang trở thành nhiệm vụ quan trọng đối với nhiều ngành và lĩnh vực. Phiên bản 2050 Calculator hiện nay của Việt Nam hỗ trợ các ngành công nghiệp và năng lượng thiết lập mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính cho ngành và lĩnh vực của mình, cũng như lựa chọn các giải pháp có thể triển khai góp phần thực hiện cam kết NDC của quốc gia. Phiên bản 2050 Calculator mới phản ánh các chính sách hiện hành, các nỗ lực đã và đang được triển khai trong cung và cầu năng lượng, và đề xuất các kịch bản tham khảo về sản xuất và tiêu thụ năng lượng và mức phát thải khí nhà kính từ nay đến năm 2050. Phiên bản mới này gồm mô tả chi tiết 14 ngành công nghiệp, năng lượng và ngành giao thông (là những ngành có mức tiêu thụ năng lượng lớn và do đó cũng gây phát thải khí nhà kính lớn), cập nhật tình hình phát triển các nguồn cung năng lượng cho phát triển kinh tế xã hội nói chung, bao gồm cả năng lượng tái tạo và năng lượng sạch, hướng tới giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu.
Ông David McNaught, Đại biện lâm thời của Đại sứ quán Anh tại Việt Nam cho biết: “Chúng tôi rất vui khi Việt Nam hoàn thành phiên bản cập nhật cho công cụ 2050 Calculator của Việt Nam và mong đợi được thấy cách Việt Nam ứng dụng công cụ này. Chương trình 2050 Calculator được khởi động năm 2012, và Việt Nam là một trong bốn quốc gia đầu tiên sử dụng công cụ này vào năm 2015 trong công tác hoạch định NDC của quốc gia. Trên thế giới hiện nay có hơn 60 quốc gia, lãnh thổ và thành phố sử dụng công cụ 2050 Calculator. Điều này rất quan trọng, đặc biệt là trong năm nay khi Vương quốc Anh là chủ tịch của COP26, bởi công cụ 2050 Calculator và các chương trình Tài chính cho Khí hậu Toàn cầu của Vương quốc Anh đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ các nước đề xuất, lên kế hoạch và thực hiện các mục tiêu khí hậu tham vọng cũng như các chiến lược năng lượng dài hạn.”
Ông Tăng Thế Hùng, Phó Vụ trưởng Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững, Bộ Công Thương chia sẻ: “Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững trong những năm qua đã phối hợp chặt chẽ với các chuyên gia của Bộ Năng lượng, Doanh nghiệp và Chiến lược công nghiệp của Vương quốc Anh (BEIS), nhóm chuyên gia thuộc quản lý của Mott MacDonald, đại diện Đại sứ quán Anh tại Hà Nội cùng đội ngũ chuyên gia của Việt Nam để tiến hành nghiên cứu sâu và nâng cấp công cụ 2050 Calculator của Việt Nam thành phiên bản “Vietnam2050calculator4ndc”. Việc hoàn thiện phiên bản này vào thời điểm này là rất kịp thời và có ý nghĩa đặc biệt sau Hội nghị Liên hợp quốc Biến đổi khí hậu lần thứ 26 (COP26), mở ra những gợi ý về các kịch bản giảm phát thải khí nhà kính trong lĩnh vực năng lượng của Việt Nam trong dài hạn và hướng đến giảm phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.”
 |
Công cụ Vietnam2050calculator4ndc có tính mở, thân thiện với người sử dụng, phục vụ đa dạng người dùng từ các nhà làm chính sách, các đơn vị nghiên cứu, các tổ chức, cá nhân quan tâm đến giảm phát thải khí nhà kính trong lĩnh vực năng lượng. Phiên bản Vietnam2050calculator4ndc, các tài liệu và video hướng dẫn cách thức xây dựng và sử dụng công cụ mô hình này dự kiến sẽ được phổ biến rộng rãi trong Quý I/2022.
Năm 2020 Việt Nam đã hoàn thành cập nhật Đóng góp quốc gia tự quyết định (gọi tắt là “NDC cập nhật”) và là một trong 20 quốc gia đệ trình báo cáo này sớm nhất lên Ban thư ký Công ước khí hậu Liên Hiệp quốc (UNFCCC). So với NDC đầu tiên được xây dựng năm 2015, mức đóng góp của NDC cập nhật đã tăng cả về lượng giảm phát thải và tỉ lệ giảm phát thải, phản ánh cam kết với nỗ lực cao nhất của Việt Nam với cộng đồng quốc tế trong ứng phó với biến đổi khí hậu toàn cầu, cụ thể là cập nhật và điều chỉnh các đóng góp về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và thích ứng với biến đổi khí hậu phù hợp hơn với hiện trạng và dự báo phát triển kinh tế – xã hội của quốc gia đến 2030 và phù hợp với các mục tiêu của Chiến lược phát triển kinh tế – xã hội, Chiến lược quốc gia về biến đổi khí hậu, Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh và Chiến lược phòng chống thiên tai. Lĩnh vực năng lượng là lĩnh vực có mức phát thải khí nhà kính lớn nhất với các lĩnh vực khác, do đó cần có các cơ chế chính sách, giải pháp cụ thể, cũng như đặt ra mục tiêu cụ thể cho từng ngành về giảm phát thải khí nhà kính nhằm đóng góp cho mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính chung của quốc gia.
Liên quan đến công cụ 2050 Calculator, năm 2010, Bộ Năng lượng và Biến đổi khí hậu của Vương quốc Anh (DECC, tiền thân của Bộ Năng lượng, Công nghiệp và Chiến lược Công nghiệp- BEIS ngày nay) đã phát triển bản chính thức của 2050 Calculator để chạy mô hình cho Vương quốc Anh. Tuy nhiên, trong thực tế mô hình này còn hơn cả mong đợi, DECC đã tạo ra một cấu trúc rất linh hoạt và đã được điều chỉnh để tích hợp và phù hợp trong điều kiện khác biệt về kinh tế của Vương quốc Anh và các nền kinh tế khác. Phương pháp luận của công cụ này hoàn toàn áp dụng được cho các nước như Bỉ, Trung quốc, Ấn Độ, Đài Loan… và điều chỉnh cho phù hợp với thực tiễn ở mỗi nước. vào năm 2020, BEIS đã cho ra mắt phiên bản cập nhật của 2050 Calculator – MacKay Carbon Calculator.
Dựa trên phiên bản gốc 2050 Calculator của Vương quốc Anh, từ năm 2013, Bộ Công Thương Việt Nam đã được Vương quốc Anh hỗ trợ kỹ thuật để phát triển một phiên bản tương tự cho Việt Nam, và đến nay công cụ này đã qua hai giai đoạn cập nhật, bổ sung. 2050 Calculator là công cụ là công cụ hỗ trợ ra quyết định trong quá trình hoạch định chính sách. Công cụ này chạy trên nền internet và hiển thị trực quan mối liên hệ và tương quan giữa các lựa chọn kịch bản phát triển các nguồn năng lượng và tiêu thụ năng lượng của từng ngành với phát thải khí nhà kính đến năm 2050. Công cụ được trình bày dưới 2 dạng: tệp dữ liệu dạng Excel và dạng hình ảnh và biểu đồ chạy trên nền web. Tệp dữ liệu dạng Excel chứa các trang tính toán cho từng module theo mỗi giai đoạn 5 năm cho từng ngành và lĩnh vực, phù hợp với người sử dụng là các chuyên gia kỹ thuật. Công cụ dạng hình ảnh là phiên bản thân thiện với người sử dụng, là các nhà hoạch định chính sách, giới truyền thông, trường học, viện nghiên cứu, và các tổ chức phát triển. Người dùng có thể lựa chọn các kịch bản khác nhau trong Cung và Cầu năng lượng và tương ứng với mức giảm phát thải khí nhà kính hiển thị.
2050 Calculator cho phép trả lời câu hỏi quan trọng như có thể giảm phát thải khí nhà kính đến mức bao nhiêu và đáp ứng nhu cầu năng lượng như thế nào, với các mức độ nỗ lực khác nhau và các mức phát thải của quốc gia tương ứng qua các năm. Công cụ này cũng cho phép người sử dụng kiểm chứng về khả năng thực hiện các mục tiêu lâu dài, khuyến khích sự tham gia của các luồng ý kiến khác nhau, các cơ sở thực tiễn và phân tích khoa học./.
