Đón đầu cơ hội chuyển đổi xanh
Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng, bên cạnh những cơ hội tham gia vào thị trường quốc tế, các doanh nghiệp Việt Nam đang gặp nhiều thách thức, đặc biệt trong việc đáp ứng các yêu cầu khắt khe về phát triển xanh và bền vững từ các nhà đầu tư, đối tác, các thị trường quốc tế và người tiêu dùng. Xu hướng “chuyển đổi xanh” đang diễn ra mạnh mẽ trên toàn thế giới. Một doanh nghiệp thành công không chỉ tạo ra nhiều lợi nhuận mà còn phải chú trọng tới các yếu tố E- Môi trường, S- Xã hội, và G- Quản trị doanh nghiệp.
Với mục tiêu hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh và góp phần triển khai Chương trình hỗ trợ doanh nghiệp khu vực tư nhân kinh doanh bền vững giai đoạn 2022-2025 theo Quyết định số 167/QĐ-TTg ngày 08/02/2022 của Thủ tướng Chính phủ (gọi tắt là Chương trình 167), Cục Phát triển doanh nghiệp được sự hỗ trợ của USAID thông qua Dự án Tăng cường năng lực cạnh tranh khu vực tư nhân Việt Nam đã phát động Sáng kiến ESG Việt Nam. Năm nay là năm thứ 2 chương trình được tổ chức với chủ đề “Đón đầu cơ hội chuyển đổi xanh”.
 |
| Lễ trao giải Sáng kiến ESG Việt Nam 2024 và Giới thiệu các công cụ hỗ trợ thực hành ESG trong doanh nghiệp |
Sáng kiến ESG Việt Nam 2024 khuyến khích cộng đồng doanh nghiệp gắn kết chiến lược phát triển bền vững với các mục tiêu kinh doanh để đón đầu các cơ hội mới trong bối cảnh chuyển đổi xanh và nâng cao sức cạnh tranh khi tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Việc áp dụng các mô hình kinh doanh bền vững cũng như thực hành ESG sẽ giúp các doanh nghiệp đáp ứng yêu cầu của thị trường, đối tác và nhà đầu tư; tiếp cận các nguồn vốn đầu tư xanh; nâng cao hình ảnh và thương hiệu trên thị trường trong nước và quốc tế. Đặc biệt, đây là cơ hội tốt để doanh nghiệp biến trách nhiệm tuân thủ trở thành lợi thế cạnh tranh và đảm bảo sự phát triển bền vững cho doanh nghiệp.
Khởi động từ tháng 1/2024, Sáng kiến ESG Việt Nam đã thu hút sự quan tâm mạnh mẽ từ cộng đồng doanh nghiệp với hàng loạt các sáng kiến hướng tới chuyển đổi xanh và phát triển bền vững. Trong giai đoạn từ tháng 6 đến tháng 9/2024, 10 doanh nghiệp được chọn vào vòng chung kết đã được tiếp nhận đào tạo chuyên sâu và tư vấn 1-1 từ Dự án Tăng cường năng lực cạnh tranh khu vực tư nhân Việt Nam nhằm xây dựng và hoàn thiện kế hoạch triển khai ESG và chuyển đổi xanh. Cuối tháng 9/2024, các doanh nghiệp đã trình bày kế hoạch của mình trước Hội đồng đánh giá. Các đề xuất được đánh giá dựa trên tiêu chí sáng tạo, khả năng triển khai, nhân rộng và mức độ cam kết.
Doanh nghiệp chủ động tham gia Sáng kiến ESG đi tiên phong trong kinh doanh bền vững
Phát biểu khai mạc sự kiện, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương nhấn mạnh, với những cải cách, đổi mới mạnh mẽ về thể chế, chính sách của Đảng và Nhà nước trong hơn 3 thập kỷ vừa qua, đặc biệt trong 10 năm trở lại đây, khu vực kinh tế tư nhân Việt Nam đã có sự phát triển mạnh mẽ về số lượng và chất lượng, thực sự trở thành một trong các động lực quan trọng nhất của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Tinh thần kinh doanh được nâng cao; năng suất, hiệu quả và sức cạnh tranh được cải thiện; không ít doanh nhân và doanh nghiệp Việt Nam tham gia vào mạng sản xuất, chuỗi giá trị toàn cầu và có thương hiệu vươn tầm quốc tế, góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam.
 |
| Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương phát biểu khai mạc sự kiện |
Hiện nay, Việt Nam có hơn 930 nghìn doanh nghiệp đang hoạt động, trong đó 98% là doanh nghiệp nhỏ và vừa, khoảng 29 nghìn hợp tác xã và hơn 5 triệu hộ kinh doanh. Khu vực kinh tế tư nhân đã thể hiện vai trò quan trọng trong việc phát triển kinh tế đất nước khi tới nay, quy mô GDP Việt Nam đã nằm trong Top 35 thế giới, quy mô thương mại quốc tế nằm trong Top 20 thế giới.
Khu vực kinh tế này liên tục duy trì tốc độ tăng trưởng khá, chiếm tỷ trọng khoảng 40-45% GDP; thu hút khoảng 85% lực lượng lao động của nền kinh tế, góp phần quan trọng trong huy động các nguồn lực xã hội cho đầu tư phát triển sản xuất kinh doanh, tăng trưởng kinh tế, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, tăng thu ngân sách nhà nước, tạo việc làm, cải thiện đời sống nhân dân, bảo đảm an sinh xã hội.
Mặc dù vậy, Thứ trưởng Trần Quốc Phương cũng thẳng thắn chỉ ra các doanh nghiệp tư nhân trong nước còn yếu và thiếu cả về số lượng và chất lượng, mức độ phát triển và đóng góp chưa tương xứng với tiềm năng của khu vực này. Đặc biệt, trong thời gian tới, các doanh nghiệp tiếp tục phải đối diện với nhiều rủi ro, thách thức chủ quan và khách quan; trong đó, vấn đề biến đổi khí hậu và thiên tai hết sức phức tạp, tác động ngày càng lớn đến đời sống, kinh tế, xã hội của mọi quốc gia trên thế giới và Việt Nam cũng không phải là ngoại lệ. Điển hình như cơn bão số YAGI vừa qua đã gây thiệt hại về kinh tế của Việt Nam ước tính sơ bộ lên đến hơn 81.000 tỷ đồng, tương đương gần 3,3 tỷ USD.
 |
| Top 10 doanh nghiệp vào chung kết Sáng kiến ESG Việt Nam năm 2024 |
Cùng với đó, yêu cầu của đối tác, thị trường theo hướng sản xuất và tiêu dùng bền vững đang ngày càng gia tăng; các cam kết mạnh mẽ của Việt Nam khi tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP26), ưu tiên trong các khuôn khổ hợp tác quốc tế ASEAN, APEC về kinh doanh bền vững, sản xuất xanh, vấn đề thuế cacbon, công cụ kiểm chứng carbon… đang áp dụng ngày càng ở nhiều nước trên thế giới. “Vì vậy, phát triển bền vững đang trở thành xu thế tất yếu. Đây không chỉ là sự tự nguyện, mà còn là trách nhiệm tuân thủ. Thực tiễn này đặt ra thách thức cần phải đổi mới cho các doanh nghiệp Việt Nam để có thể bắt kịp xu thế mới nếu không sẽ bị giảm sức cạnh tranh và bị mất cơ hội tham gia và tiến sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu”, Thứ trưởng khuyến nghị.
Thứ trưởng cũng cho biết, thời gian qua, với vai trò là cơ quan tham mưu cho Chính phủ về phát triển kinh tế xã hội và phát triển doanh nghiệp, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã tích cực, chủ động trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành các cơ chế, chính sách về tăng trưởng xanh, phát triển bền vững; khuyến khích, hỗ trợ các doanh nghiệp thực hiện chuyển đổi mô hình kinh doanh theo hướng bền vững. Tiêu biểu như Chương trình hỗ trợ doanh nghiệp khu vực tư nhân kinh doanh bền vững giai đoạn 2022-2025 theo Quyết định số 167/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.
Chương trình đã được triển khai tích cực và được cộng đồng doanh nghiệp ghi nhận, đánh giá cao. Gần 3.400 doanh nghiệp được đào tạo nâng cao nhận thức về kinh doanh bền vững và ESG; khoảng 400 doanh nghiệp được đào tạo chuyên sâu về thực hành ESG; các bộ công cụ đánh giá mức độ thực hành kinh doanh bền vững, ESG được xây dựng, đăng tải rộng rãi online và hoàn toàn miễn phí cho doanh nghiệp với hàng chục nghìn lượt truy cập sử dụng.
Thứ trưởng bày tỏ vui mừng và đánh giá cao việc triển khai thành công của Sáng kiến ESG Việt Nam được Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp với USAID khởi động cách đây 2 năm trước, góp phần thu hút sự tham gia đông đảo của cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam với hơn 300 doanh nghiệp đăng ký trong 2 đợt triển khai năm 2023 và 2024. Nhiều ý tưởng xuất sắc, câu chuyện ESG điển hình đã được hỗ trợ và phát triển, tạo tác động lan toả, khuyến khích nhiều doanh nghiệp tích cực thực hành ESG, hướng tới một nền kinh tế bền vững hơn.
“Dù đi tiếp vào vòng chung kết hay không, thì tất cả các doanh nghiệp tham gia Sáng kiến ESG Việt Nam đều đã là những người tiên phong trong kinh doanh bền vững. Tinh thần chủ động đi đầu của các doanh nhân rất đáng trân trọng và là nguồn cảm hứng mạnh mẽ cho cộng đồng doanh nghiệp. Chúng ta không chờ đợi mà luôn ở thế chủ động, sẵn sàng đón bắt cơ hội, biến trách nhiệm tuân thủ thành lợi thế cạnh tranh mới, tạo ra giá trị mới cho chính doanh nghiệp, cho người dân và cho đất nước”, Thứ trưởng nhấn mạnh.
Thứ trưởng cũng cho biết, trong thời gian tới, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cam kết sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác hoàn thiện môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi, tăng cường huy động các nguồn lực trong và ngoài nước hỗ trợ doanh nghiệp phát triển bền vững, đóng góp tích cực xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, bền vững. Đề nghị các doanh nghiệp cần tiếp tục phát huy tinh thần tự lực, tự cường, chủ động đổi mới mô hình sản xuất kinh doanh, ứng dụng khoa học công nghệ để nâng cao nội lực, tăng cường liên kết, đẩy mạnh thực hành ESG, tham gia sâu vào chuỗi giá trị bền vững và nâng tầm vị thế sản phẩm Việt trên trường quốc tế.
 |
| Bà Arler Grubbs, Giám đốc USAID bày tỏ đánh giá cao sáng kiến ESG Việt Nam 2024 |
Chia sẻ tại sự kiện, bà Arler Grubbs, Giám đốc USAID đánh giá cao sáng kiến ESG Việt Nam 2024 trong việc khuyến khích cộng đồng doanh nghiệp gắn kết chiến lược phát triển bền vững với các mục tiêu kinh doanh để đón đầu các cơ hội mới trong bối cảnh chuyển đổi xanh và nâng cao sức cạnh tranh khi tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu. “Việc áp dụng các mô hình kinh doanh bền vững cũng như thực hành ESG sẽ giúp các doanh nghiệp đáp ứng yêu cầu của thị trường, đối tác và nhà đầu tư; tiếp cận các nguồn vốn đầu tư xanh; nâng cao hình ảnh và thương hiệu trên thị trường trong nước và quốc tế”, bà Arler Grubbs khẳng định.
Vinh danh các doanh nghiệp chiến thắng Sáng kiến ESG
Tại sự kiện, Top 10 doanh nghiệp vào chung kết sáng kiến ESG Việt Nam năm 2024 đã được Ban Tổ chức Chương trình “Sáng kiến ESG Việt Nam 2024” vinh danh cho những kết quả tích cực đã đạt được trong hành trình thực hiện ESG. Trong đó, Top 3 doanh nghiệp xuất sắc nhất gồm: Công ty Cổ phần Ecoka; Công ty Cổ phần Đầu tư Công nghiệp Sài Gòn Secoin; Công ty Cổ phần Shinec là 3 doanh nghiệp giành chiến thắng chung cuộc.
Ngoài ra năm nay, Chương trình cũng dành giải Triển vọng cho Công ty TNHH Emic Hospitality cho những nỗ lực của EMIC trong hoạt động du lịch xanh và bền vững. Các doanh nghiệp đoạt giải sẽ nhận được gói hỗ trợ kỹ thuật với tổng giá trị lên tới 2 tỷ đồng từ Cục Phát triển doanh nghiệp và USAID để thí điểm, triển khai hoặc nhân rộng các sáng kiến ESG tại doanh nghiệp.
 |
| Top 3 doanh nghiệp xuất sắc nhất Chương trình “Sáng kiến ESG Việt Nam 2024” |
Cũng tại buổi lễ trao giải, Cục Phát triển doanh nghiệp đã giới thiệu các công cụ hỗ trợ thực hành ESG trong doanh nghiệp như:
Bộ công cụ đánh giá kinh doanh bền vững theo khung ESG cung cấp cho các doanh nghiệp những thông tin cơ bản nhất về mức độ triển khai ESG thực tế tại doanh nghiệp, qua đó, các doanh nghiệp có thể lên kế hoạch để trở nên sẵn sàng hơn cho việc thực hành theo các khung đánh giá ESG với mức độ chuyên sâu và tiêu chí cao hơn mà các nhà đầu tư, các thị trường và đối tác có thể đòi hỏi.
Sổ tay Giới thiệu quy định pháp lý về ESG năm 2024 cung cấp các thông tin cơ bản cho doanh nghiệp hoạt động tại Việt Nam về các quy định pháp luật hiện hành liên quan đến ESG, bao gồm các quy định nổi bật trong nước và quốc tế được cập nhật tới hết tháng 9 năm 2024. Việc sử dụng sổ tay sẽ giúp doanh nghiệp và các cơ quan, tổ chức hỗ trợ doanh nghiệp được thuận tiện hơn trong việc tra cứu, tham khảo các quy định về ESG, đặt nền móng vững chắc cho việc tuân thủ ESG và thực hành kinh doanh bền vững tại doanh nghiệp.
Báo cáo đánh giá mức độ thực hành ESG trong doanh nghiệp năm 2024 đã tiến hành khảo sát và đánh giá về mức độ nhận thức và thực hành ESG của các doanh nghiệp Việt Nam. Báo cáo được thực hiện thông qua việc khảo sát diện rộng 1.019 doanh nghiệp và khảo sát chuyên sâu 13 doanh nghiệp tiêu biểu đến từ nhiều tỉnh thành, quy mô, ngành nghề trên khắp cả nước. Báo cáo chỉ ra các thực hành tốt và chưa tốt ở từng khía cạnh ESG, đồng thời đề xuất nhân rộng thực hành tốt và khuyến khích cải thiện những điểm chưa đạt để hướng đến kinh doanh bền vững./.