Xác định Đổi mới sáng tạo (ĐMST) mở sẽ là lời giải cho các doanh nghiệp Việt Nam tận dụng cơ trong nguy, trong khuôn khổ Ngày hội đổi mới sáng tạo quốc gia TECHFEST Việt Nam 2022, Cục Phát triển thị trường và doanh nghiệp khoa học và công nghệ (NATEC), Bộ Khoa học và Công nghệ phối hợp với Tập đoàn Trung Nguyên Legend đã tổ chức “Diễn đàn đổi mới sáng tạo mở lần 2”.

Đổi mới sáng tạo để “vượt bão” trong nền kinh tế
Bà Nguyễn Hương Quỳnh, đồng sáng lập, Giám đốc điều hành Nền tảng kết nối đổi mới sáng tạo mở BambuUP chia sẻ tại Diễn đàn

Diễn đàn có sự đồng hành của Shinhan Future’s Lab Vietnam, các “làng công nghệ” của Techfest 2022 như: Làng đổi mới sáng tạo mở tập đoàn, Làng công nghệ giải trí – truyền thông, cùng sự đồng hành của Công ty cổ phần BambuUp, Công ty TNHH S-World Multimedia, Công ty TNHH Truyền Thông TheRepublixis.

Theo các số liệu của Ngân hàng Thế giới, trong khi các nước phát triển dùng hơn 3% GDP cho ngân sách nghiên cứu và phát triển (R&D), thì con số này ở các nước đang phát triển là dưới 1%, trong đó Việt Nam chỉ chi 0,53% GDP cho hoạt động này trong năm 2019.

“Điều này đồng nghĩa chúng ta còn rất nhiều cơ hội để nhìn lại tầm quan trọng của việc nghiên cứu khoa học, công nghệ trong thời gian tới để có thể ‘vượt bão’”, bà Nguyễn Hương Quỳnh, đồng sáng lập, Giám đốc điều hành Nền tảng kết nối đổi mới sáng tạo mở BambuUP, chia sẻ tại Diễn đàn. Do đó, tốc độ và tính kiên định trong việc hành động sẽ xác định người chiến thắng trên thị trường, chiến thắng trước bối cảnh bất ổn của kinh tế giới.

Chính thức công bố Báo cáo đổi mới sáng tạo mở Việt Nam 2022

Tại sự kiện, NATEC và Trung tâm Hỗ trợ khởi nghiệp Sáng tạo Quốc gia (NSSC), cùng Nền tảng kết nối Đổi mới sáng tạo BambuUP đã công bố “Báo cáo Hệ sinh thái đổi mới sáng tạo mở Việt Nam 2022”. Báo cáo do Nền tảng kết nối đổi mới sáng tạo BambuUP xây dựng, được bảo trợ bởi NATEC và NSSC.

Đổi mới sáng tạo để “vượt bão” trong nền kinh tế
Báo cáo Hệ sinh thái Đổi mới sáng tạo mở Việt Nam 2022 đưa ra bức tranh toàn cảnh về hệ sinh thái đổi mới sáng tạo của các quốc gia và thực trạng khởi nghiệp tại Việt Nam

Báo cáo được xây dựng dựa trên nghiên cứu, phân tích từ hội đồng cố vấn hơn 60 chuyên gia hàng đầu trong các lĩnh vực kinh tế trong và ngoài nước. Dựa trên các dữ liệu khá đồ sộ này, Báo cáo cho thấy bức tranh toàn cảnh về hệ sinh thái đổi mới sáng tạo của các quốc gia và thực trạng khởi nghiệp tại Việt Nam.

Báo cáo ĐMST năm nay không chỉ cung cấp các số liệu về hệ sinh thái ĐMST Việt Nam hiện tại, mà còn phân tích ĐMST mở thực tế từ 3 khía cạnh: ĐMST mở lĩnh vực công, ĐMST mở xã hội, ĐMST mở trong doanh nghiệp. Cụ thể, Báo cáo đánh giá mức độ sẵn sàng của các chủ thể trong hệ sinh thái ĐMST mở gồm: Cơ quan quản lý Nhà nước, doanh nghiệp và công ty khởi nghiệp theo mô hình APAR và phân loại hiện trạng theo 4 giai đoạn và cấp độ gồm: Giai đoạn nhận thức, Giai đoạn chuẩn bị, Giai đoạn tham gia và Kết quả ĐMST mở.

Báo cáo cũng chỉ ra “4 ưu tiên hàng đầu mà các doanh nghiệp trên thế giới đã, đang và cần tập trung trong năm 2022 và những năm tiếp theo bao gồm: Biến đổi khí hậu và Giảm thiểu phát thải khí carbon; Chiến lược tuyển dụng và giữ chân nhân tài; Củng cố và tăng cường tính hiệu quả của chuỗi giá trị; Chuyển đổi số và gia tăng hàm lượng công nghệ.

Đáng chú ý, Báo cáo Hệ sinh thái ĐMST 2022 có nhiều điểm mới, cung cấp chuyên sâu và đa chiều về thực trạng khởi nghiệp và ĐMST tại Việt Nam theo các lĩnh vực và nhóm ngành kinh tế. Bên cạnh bức tranh kinh doanh, Báo cáo nêu bật xu hướng ĐMST và khởi nghiệp trong 5 lĩnh vực trọng điểm gồm: Công nghệ sản xuất thông minh, công nghệ tài chính và bảo hiểm, công nghệ nông nghiệp và thực phẩm, tiếp thị và bán hàng, công nghệ Blockchain, Web3 và vũ trụ ảo Metaverse. Đây là lần đầu tiên Báo cáo khảo sát đánh giá mức độ sẵn sàng của hệ sinh thái ĐMST mở theo tỉnh, thành.

Đặc biệt, cùng với “bản đồ khởi nghiệp” ở các lĩnh vực, Báo cáo còn tổng hợp những câu chuyện điển hình, công bố những đề bài, thách thức của doanh nghiệp và tập đoàn lớn để mời gọi sáng kiến công nghệ từ các công ty khởi nghiệp.

Sức mạnh của đổi mới sáng tạo mở

Chia sẻ về chủ đề chuyển đổi số, ông Nguyễn Gia Anh Vũ – Giám đốc Công nghệ và Kỹ thuật số, Heineken cho biết, dù chuyển đổi số, big data, hiện đại hóa công nghiệp…, là những khái niệm cơ bản, nhưng nhiều doanh nghiệp vẫn loay hoay không biết làm cách nào để chuyển đổi số, biến dữ liệu thành tiền hay hiện đại hóa công nghiệp. Trước hết phải đổi mới tư duy lãnh đạo, tiến đến là xây dựng quy trình, văn hóa về sử dụng dữ liệu số, thông tin số.

Nhấn mạnh về kinh nghiệm triển khai của thế giới, bà Phan Hoàng Lan – Giám đốc Trung tâm Khởi nghiệp và Đổi mới Sáng tạo (CEI), Đại học Fulbright, cho biết thông thường có 4 mô hình để doanh nghiệp thực hiện ĐMST, bao gồm tự mở một phòng nghiên cứu R&D nội bộ; thuê các công ty tư vấn về ĐMST doanh nghiệp; hợp tác với startup; hoặc làm việc với các trường đại học, viện nghiên cứu. Trong đó, thay vì chỉ tập trung vào nguồn lực bên trong, ĐMST mở được hiểu là sự tham gia của nguồn lực bên ngoài, bao gồm các start up, viện – trường, vào giải quyết bài toán cho chính doanh nghiệp.

Đổi mới sáng tạo để “vượt bão” trong nền kinh tế
Các chuyên gia và doanh nghiệp thảo luận tại Diễn đàn

Cụ thể, mô hình doanh nghiệp–công ty khởi nghiệp thường được thể hiện thông qua việc các tập đoàn mua các sản phẩm, dịch vụ của startup, tiếp cận các giải pháp, công nghệ đa dạng với chi phí tiết kiệm. Điểm yếu của mô hình này là có những giải pháp của startup chưa thực sự được chứng minh, không đủ để nhân rộng hoặc thiếu bảo mật thông tin. Dù vậy, ông Martin Kim – Giám đốc Shinhan Future Lab khuyến nghị các đơn vị nên hỗ trợ kỹ năng, kinh nghiệm và vốn cho các startup để họ thêm tự tin và có thể thực hiện chuyển từ ý thức sang hành động. Hiện nay, Việt Nam cũng đã có sự xuất hiện của hơn 3.000 startup trên toàn quốc về hầu hết các lĩnh vực công nghệ và kinh doanh, là cơ sở để các doanh nghiệp lớn, tập đoàn kết nối và tận dụng nguồn lực sáng tạo từ bên ngoài này.

Tại diễn đàn, ông Lý Ngọc Minh – Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc Công ty TNHH Minh Long I cũng đã đưa ra đầu bài cho các startup tại ngày hội về giải pháp ĐMST cho dòng sản phẩm gốm sứ dưỡng sinh của Công ty, để có thể đưa sản phẩm này đến tay người tiêu dùng, mang lại những lợi ích cho cộng đồng. Công ty Minh Long I là một doanh nghiệp “giỏi làm hơn nói”, “đi ngược với xu hướng hiện nay”…

Tăng cường liên kết mô hình đối tác doanh nghiệp, startup và viện nghiên cứu

Theo bà Hoàng Lan, mô hình đối tác doanh nghiệp–trường đại học/viện nghiên cứu giúp doanh nghiệp tận dụng nhiều trí tuệ, sáng kiến mới của các viện, trường không chỉ ở Việt Nam, mà cả ở trên thế giới, chia sẻ chi phí và rủi ro, cũng như tạo điều kiện để kết nối, tuyển chọn nhân tài. Tuy nhiên, điểm trừ của mô hình này là giải pháp của các viện, trường thường ở giai đoạn sơ khởi, nên cần nhiều thời gian để kết nối và điều chỉnh. Trung tâm CEI của Đại học Fulbright sẽ theo mô hình thứ hai này với mong muốn xây dựng một nền tảng giúp sinh viên, giảng viên, cá nhân khởi nghiệp kết nối và ĐMST trong và ngoài doanh nghiệp.

Đại diện từ Heineken cũng nhấn mạnh về mối liên kết giữa doanh nghiệp và viện – trường. Theo đó, Heineken đã nhận sinh viên vào thực tập, đồng thời thường xuyên cử các nhân viên đến chia sẻ thông tin, kiến thức tại các trường đại học.

Ông Trịnh Hồng Minh – đồng sáng lập Công ty cổ phần Tập đoàn The Startup, đồng tình và cho rằng ĐMST mở sẽ là tiền đề của nền kinh tế chia sẻ: Chia sẻ về kinh tế, nguồn vốn, nhân lực, tri thức, giáo dục… Phương pháp này cũng là “bàn đạp” hướng đến mục tiêu trở thành quốc gia khởi nghiệp của Việt Nam.

Đổi mới sáng tạo để “vượt bão” trong nền kinh tế
Tăng cường liên kết theo mô hình đối tác doanh nghiệp, startup và trường đại học/viện nghiên cứu

Làm rõ thêm về những mô hình ĐMST, bà Nguyễn Đặng Tuấn Minh – CEO KisStartup, Trưởng Làng Đổi mới Sáng tạo mở Tập đoàn của Techfest Vietnam 2022 đã chia sẻ về cuốn sách “Corporate Startup Champions” do bà chắp bút. Cuốn sách tổng hợp và phân tích những câu chuyện ĐMST truyền cảm hứng từ các tập đoàn, công ty như Minh Long I, Qualcomm, Vinamit, Mỹ Lan… Những câu chuyện này sẽ mang đến góc nhìn sâu về ĐMST cùng với các thách thức, cơ hội chúng ta sẽ đối diện trong thời gian sắp tới.

Cũng tại diễn đàn, NATEC, Ban PCD (Đài truyền hình Việt Nam-VTV) và doanh nghiệp startup TheRepublixis đã đồng hành công bố Kênh truyền thông đa phương tiện hỗ trợ ĐMST (Vietnam Innovation Channel).

Bà Lê Thị Đoan Trang, CEO TheRepublixis cho biết: “Đây là chương trình thí điểm đầu tiên của kênh ĐMST và khoa học công nghệ, được Bộ Khoa học và Công nghệ, VTV ủng hộ, tập trung truyền thông rộng rãi không chỉ trong khuôn khổ hệ sinh thái ĐMST và khoa học công nghệ, mà còn truyền thông đến các doanh nghiệp, địa phương.”

Thông qua đây, Chương trình thể hiện vai trò của cơ quan Nhà nước mà đại diện là Bộ Khoa học và Công nghệ trong tạo dựng môi trường bao gồm: Chính sách và ưu đãi đồng hành cùng để điều tiết nguồn lực và là “chất keo” giữa các bên. Cùng với đó, truyền thông là nhân tố kết nối, tìm kiếm và sàng lọc giúp các chủ thể tìm được mảnh ghép phù hợp, đồng hành để lan tỏa câu chuyện thành công và sau đó là hỗ trợ xây dựng thương hiệu, tiếp cận khách hàng và bán hàng cho các sản phẩm công nghệ, mô hình kinh doanh mới.

Techfest là hoạt động thường niên được Bộ Khoa học và Công nghệ phối hợp với các đơn vị tổ chức trong 7 năm qua với mục tiêu xây dựng và thúc đẩy hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo, kết nối vùng với quốc gia và quốc tế. Tiếp nối các Techfest vùng (Bắc – Trung – Nam) và Techfest các địa phương đã được tổ chức rất sôi nổi trong năm. Techfest Vietnam 2022 diễn ra từ ngày 2/12-4/12 tại Bình Dương với 250 gian hàng khởi nghiệp ĐMST của hơn 30 Làng Công nghệ cùng chuỗi hàng chục hội thảo, sự kiện chuyên đề nằm trong các hoạt động triển khai Đề án Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp ĐMST quốc gia đến năm 2025.

Thích ứng với bối cảnh bình thường mới, mở rộng cơ hội tiếp cận tri thức và kết nối toàn cầu, Techfest Vietnam 2022 hướng đến thúc đẩy các giải pháp ĐMST từ các doanh nghiệp khởi nghiệp trong thời đại công nghệ phát triển mạnh mẽ, thu hút nguồn lực chuyên gia, trí thức, doanh nhân trong nước, người Việt Nam ở nước ngoài để tăng trưởng nền kinh tế. Đồng thời, Techfest năm nay mong muốn truyền cảm hứng, khơi dậy tinh thần ĐMST và khởi nghiệp tới mọi tầng lớp nhân dân, doanh nghiệp và nhất là lực lượng thanh niên, sinh viên, thể hiện khát khao lớn lao về một tương lai tốt đẹp và văn minh hơn./.