Chiều ngày 15/3/2022, Bộ Công Thương tổ chức Hội nghị “Một năm thực thi UKVFTA: Thành tựu nổi bật và định hướng sắp tới”,
 |
| Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh phát biểu tại Hội nghị |
UKVFTA được ký chính thức tại London, vương quốc Anh (UK) ngày 29/12/2020, được áp dụng tạm thời từ ngày 01/01/2021 và đã chính thức có hiệu lực từ ngày 01/5/2021.
Theo đó, 65% thuế quan đã được xóa bỏ đối với thương mại Việt Nam – Anh. Trong 6 năm đầu tiên sau khi UKVFTA có hiệu lực, Vương quốc Anh sẽ xóa bỏ thuế quan đối với 99,2% số dòng thuế liên quan đến hàng hóa nhập khẩu của Việt Nam.
Bên cạnh đó, trong hiệp định này, Vương quốc Anh cũng dành cho Việt Nam hạn ngạch thuế quan bổ sung, được nhập khẩu miễn thuế một số lượng hàng hoá bổ sung vào Vương quốc Anh đối với 14 mặt hàng; trong đó có mặt hàng gạo, cũng như 36 chỉ dẫn địa lý của Việt Nam được bảo hộ tại Vương quốc Anh (gồm những sản phẩm nổi tiếng như: càphê Ban Mê Thuột, nước mắm Phú Quốc…), giúp cho những sản phẩm này thâm nhập sâu hơn nữa vào thị trường bạn.
UKVFTA là con đường cao tốc hai chiều thúc đẩy quan hệ thương mại Việt Nam – Vương quốc Anh cân bằng
Tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh nhận định, các cam kết trong Hiệp định được kỳ vọng Việt Nam đẩy nhanh quá trình cải cách thể chế, cải thiện môi trường đầu tư thương mại theo hướng hiện đại, minh bạch, tạo thuận lợi tối đa cho doanh nghiệp.
Đặc biệt với những cam kết sâu về mở cửa thị trường, hàng hoá, dịch vụ thì hiệp định này được mong đợi sẽ là đòn bẩy mạnh mẽ trong thúc đẩy trao đổi thương mại và đầu tư song phương.
Nhận định thành công sau một năm thực thi hiệp định, Thứ trưởng Khánh cho rằng, năm 2021 là một năm vạn sự khởi đầu nan với UKVFTA. Thời điểm Hiệp định này chính thức có hiệu lực cũng là lúc cả Việt Nam và Vương quốc Anh phải đối mặt với diễn biến phức tạp của đại dịch Covid-19. Số ca nhiễm tăng cao ở cả 2 nước gây ra các hệ lụy không tránh khỏi về nguồn nhân lực, gây gián đoạn không nhỏ đến chuỗi cung ứng xuất nhập khẩu cũng như các hoạt động kinh tế thương mại khác.
Tuy nhiên, dù khởi đầu trong bối cảnh khó khăn như vậy, trao đổi thương mại hàng hóa hai chiều giữa Việt Nam và Vương quốc Anh vẫn đạt 6,6 tỷ USD, tăng trưởng 17,2% so với năm 2020. Mức tăng trưởng 2 chữ số này đã giúp kim ngạch song phương chính thức phục hồi về mức kim ngạch năm 2019, sau khi bị sụt giảm nghiêm trọng trong năm 2020 do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19.
Trong đó, Việt Nam xuất khẩu sang Vương quốc Anh tăng 16,4% còn Vương quốc Anh xuất khẩu sang Việt Nam tăng 24%.
“Số liệu này cho thấy, hiệp định UKVFTA thực sự là con đường cao tốc hai chiều giúp thúc đẩy quan hệ 2 bên theo hướng ngày càng cân bằng hơn”, Thứ trưởng Khánh nhấn mạnh.
Bên cạnh đó, trong năm 2021 đã có 48 dự án đầu tư trực tiếp của Vương quốc Anh vào Việt Nam được cấp mới. Với số vốn đăng ký cấp mới đạt hơn 53 triệu USD tăng 157% so với cùng kỳ, đã duy trì mức đầu tư trực tiếp của Anh tại Việt Nam ở mức 4 tỷ USD. Anh nằm trong tốp 15 quốc gia hàng đầu đầu tư nước ngoài vào Việt Nam.
 |
| Ông Lương Hoàng Thái, Vụ trưởng Vụ thương mại đa biên (Bộ Công Thương) cho biết, UKFTA đã tạo ra những lan tỏa mạnh mẽ, không chỉ ở thương mại mà cả thu hút đầu tư từ Anh vào Việt Nam và ngược lại |
Theo ông Lương Hoàng Thái, Vụ trưởng Vụ thương mại đa biên (Bộ Công Thương), Hiệp định đã tạo ra những lan tỏa mạnh mẽ, không chỉ ở thương mại mà cả thu hút đầu tư từ Anh vào Việt Nam và ngược lại.
Thống kê cho thấy kim ngạch song phương Việt Nam-Anh trong năm 2021 đạt 6,61 tỷ USD, tăng trưởng 17,24% so với năm 2020; trong đó nhiều mặt hàng của Việt Nam có tăng trưởng rất cao, như nông sản tăng 67%, hạt tiêu tăng 49%… Ở chiều ngược lại, nhập khẩu của Việt Nam từ thị trường này cũng có kết quả tích cực, khi tăng 23,6% ở năm ngoái.
“Có được kết quả này cho thấy việc chuẩn bị của Việt Nam rất kỹ, rõ nhất là chiến lược tổng thể để thực thi hiệp định, từ mua sắm Chính phủ, phòng vệ thương mại, thuế… đều được ban hành sớm,” ông Lương Hoàng Thái cho hay.
Vẫn còn nhiều dư địa để khai thác
Bà Nguyễn Thị Thu Trang – Giám đốc trung tâm WTO và Hội nhập (VCCI) nhận xét, nếu như trong quan hệ thương mại giữa Việt Nam và nhiều đối tác trong các FTA khác, ít nhiều tồn tại sự cạnh tranh thì thị trường Việt Nam và Anh quốc có cơ cấu bổ sung cho nhau, gần như không có sản phẩm nào cạnh tranh trực tiếp, đối đầu.
| Thị trường Việt Nam và Anh quốc có cơ cấu bổ sung cho nhau, gần như không có sản phẩm nào cạnh tranh trực tiếp, đối đầu. |
Bên cạnh đó, hiệp định UKVTA cũng đã mở ra cánh cửa cho các nhà đầu tư đến từ Anh quốc. Trong năm 2021, đã có 48 dự án đầu tư trực tiếp từ Vương quốc Anh vào Việt Nam được cấp mới với số vốn đăng ký cấp mới đạt hơn 53 triệu USD, tăng trưởng 157% so với cùng kỳ, duy trì mức đầu tư trực tiếp của Vương quốc Anh vào Việt Nam ở mức 4 tỷ USD. Hiện nay, Vương quốc Anh đang nằm trong nhóm 12 nước có vốn đầu tư trực tiếp lớn nhất tại Việt Nam.
Bên cạnh đó, ông Lương Hoàng Thái phân tích, UKVFTA đã đưa quan hệ thương mại 2 bên lên tầm cao mới. Trước đây, khi cả giai đoạn đầu chúng ta còn khó khăn, quan hệ thương mại giữa hai bên chủ yếu dựa trên ưu đãi đơn phương của Anh dành cho Việt Nam thông qua Chương trình ưu đãi thuế quan phổ cập (GSP). Đến nay, khi chúng ta đã đạt đến quy mô và trình độ nhất định, FTA là khuôn khổ “có đi có lại”.
Ngoài ra, Anh là quốc gia nắm nhiều công nghệ nguồn, với hàng hoá có chất lượng rất cao. Trong năm đầu tiên thực thi Hiệp định, xuất khẩu của Anh sang Việt Nam đã có mức tăng trưởng rất khá ở mức 23,6%, nếu so với các thị trường khác con số này tăng không nhỏ.
Hơn nữa, những mặt hàng hai bên dự tính tập trung hợp tác trong quá trình đàm phán như mặt hàng dược phẩm tăng tới 35%. Hay những mặt hàng khác Anh có thế mạnh như nguyên vật liệu, linh kiện máy tính đều có tăng trưởng xuất khẩu sang VIệt Nam khá trong năm đầu.
Trong khi đó, về đầu tư, ông Thái cho rằng, dư địa thúc đẩy hơn nữa quan hệ đầu tư với Anh còn rất lớn. Dù năm đầu tiên đầu tư từ Anh vào Việt Nam có tăng nhưng tăng nhẹ. Bởi tác động về đầu tư trong các FTA thường sẽ lâu hơn so với tác động thương mại.
Không chỉ trong đầu tư, Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên cho rằng, còn có nhiều ngành hàng Việt Nam có tiềm năng phát triển rất lớn, như: thuỷ sản, gạo… xuất khẩu sang Anh mà chúng ta chưa tận dụng hết.
Cần tăng tốc hơn nữa…
Để tận dụng hết các cơ hội mang lại, các chuyên gia và các nhà quản lý cũng cho rằng, cần có nhiều giải pháp nhằm tăng ưu thế cho hàng hóa trong nước hơn để thâm nhập sâu hơn vào thị trường Vương quốc Anh.
Bà Nguyễn Thị Thu Trang kiến nghị, Vương Quốc Anh là thị trường khó tính, do vậy các cơ quan xúc tiến thương mại cần có giải pháp giúp doanh nghiệp tiếp cận thị trường, kết nối với bạn hàng, đặc biệt là nâng cao chất lượng sản phẩm, đáp ứng các tiêu chuẩn và quy chuẩn của Anh..
Trong khi đó, ông Đinh Cao Khuê, Phó Chủ tịch Hiệp hội rau quả Việt Nam, kiến nghị Chính phủ chỉ đạo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, các vùng trồng đẩy mạnh tập huấn cho người nông dân về quy cách chăm bón, kiểm soát chất lượng nông sản… nhằm đẩy mạnh xuất khẩu.
Đồng thời, “Chính phủ và Bộ Công Thương hỗ trợ doanh nghiệp tham gia các hội chợ xúc tiến thương mại ở Vương Quốc Anh rộng rãi hơn nữa, qua đó mở thêm nhiều cơ hội thúc đẩy xuất khẩu cho mặt hàng nông sản của Việt Nam”.
Bộ Công Thương khẳng định trong thời gian tới, các đơn vị chức năng của cơ quan này sẽ tiếp tục phối hợp với các cơ quan liên quan của Việt Nam và Vương quốc Anh tổ chức các hoạt động đa dạng khác để góp phần tích cực vào việc xây dựng các chính sách thiết thực và hiệu quả nhằm giúp cộng đồng doanh nghiệp tận dụng tối đa cơ hội từ Hiệp định UKVFTA.
Trong khi đó, đại diện Hiệp hội Doanh nghiệp Anh tại Việt Nam cũng lưu ý các giao dịch về thương mại cần phải tránh các tranh chấp, các doanh nghiệp cần nắm rõ về thị trường và đối tác của mình. Cụ thể hơn là việc nhìn nhận và nắm bắt các quy trình thủ tục, nắm bắt các an ninh, an toàn trong thanh toán và bảo lãnh ra sao, đặc biệt là việc đàm phán, trao đổi như thế nào giúp tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp.
Đặc biệt, Nghị sĩ Graham Stuart – Đặc phái viên Thương mại của Thủ tướng Anh phụ trách Việt Nam, Lào, Campuchia bày tỏ sự lạc quan về hợp tác song phương giữa hai nước trong thời gian tới. Ngài nghị sĩ đánh giá cao các cam kết của Việt Nam tại COP26 vừa qua và khẳng định Vương quốc Anh luôn đồng hành của Việt Nam trong các dự án phát triển bền vững như các dự án điện gió ngoài khơi. Bên cạnh đó, nghị sĩ Stuart cũng mong muốn hai bên tăng cường thúc đẩy chuỗi cung ứng, hiện thực hoá các mục tiêu đã đặt ra trong Hiệp định này./.
