Từ khóa: du lịch homestay, phát triển du lịch, Bắc Yên, Sơn La

Summary

The study aims to analyze the current status of homestay tourism development in Bac Yen district, Son La province. Through a survey of 60 tourists at 3 typical homestays in the area, the results showed that there remains many limitations in homestay tourism activities. On that basis, some solutions have been proposed to develop homestay tourism in Bac Yen district.

Keywords: homestay tourism, tourism development, Bac Yen, Son La

GIỚI THIỆU

Trong những năm gần đây, nhận thức của các ngành, các cấp và của nhân dân huyện Bắc Yên về phát triển du lịch đã được cải thiện đáng kể. Nguồn lợi kinh tế mà ngành du lịch mang lại so với các ngành kinh tế khác là hết sức to lớn và rõ nét, đồng thời còn có sức lan tỏa hỗ trợ các ngành kinh tế khác phát triển. Ngoài lợi ích về kinh tế, du lịch còn mang lại nhiều lợi ích khác về mặt xã hội, như: giải quyết công ăn việc làm cho người lao động, đầu tư hạ tầng, bảo vệ cảnh quan, giữ gìn bản sắc văn hóa bản địa… Chính vì vậy, nghiên cứu phân tích, đánh giá thực trạng phát triển du lịch homestay tại huyện Bắc Yên, tỉnh Sơn La nhằm khai thác tối đa tiềm năng du lịch homestay có ý nghĩa rất lớn tới phát triển kinh tế – xã hội của địa phương.

PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

Dữ liệu thứ cấp được thu thập từ các báo cáo liên quan đến hoạt động du lịch homestay tại huyện Bắc Yên. Đối với dữ liệu sơ cấp, nhóm tác giả sử dụng phương pháp điều tra bằng phỏng vấn sâu 3 mô hình du lịch homestay thuộc xã Tà Xùa, huyện Bắc Yên, tỉnh Sơn La là: Nhà của Táo, Trịnh Gia và Tà Xùa Hills; đồng thời, kết hợp điều tra bằng bảng hỏi 60 khách du lịch tại 3 homestay này trong năm 2022.

KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN

Các sản phẩm du lịch

Hệ thống sản phẩm du lịch ở huyện Bắc Yên rất đa dạng và phong phú. Về điểm đến thăm quan, khách du lịch có thể khám phá các điểm đến nổi tiếng, như: sống lưng khủng long (Háng Đồng), ruộng bậc thang (Xím Vàng), bãi đá cổ Khe Hổ (xã Hang Chú), hang A phủ (xã Hồng Ngài), hồ sen trên núi (Hua Nhàn), đồi Pu Nhi (xã Phiêng Ban)… Cùng với đó là du lịch trải nghiệm vùng lòng hồ sông Đà, chiêm ngưỡng cảnh sắc sơn thủy hữu tình. Ngoài ra, du khách có thể thưởng thức các sản phẩm đặc trưng của địa phương như: rượu Hang Chú, chè Tà Xùa, măng trúc… cùng các lễ hội văn hóa của các dân tộc Mông, Dao, Mường, Thái, hay hòa mình vào không khí nhộn nhịp của những phiên chợ vùng cao. Với đặc trưng du lịch như vậy, du khách đến Bắc Yên có tuổi đời khá trẻ, trong khoảng từ 20-30 tuổi, thường là sinh viên hoặc các thanh niên ưa khám phá và dịch chuyển, chỉ một số ít khách ở độ tuổi trung niên. Đa phần trong số họ đến từ Hà Nội và các tỉnh phía Bắc, một số đến từ miền Nam và một phần nhỏ từ nước ngoài.

Mặc dù có tiềm năng để phát triển, nhưng số lượng cơ sở lưu trú trên địa bàn còn hạn chế, đặc biệt mới có một ít cơ sở lưu trú được đánh giá “một sao”, còn lại chưa được xếp hạng. Trong khi đó, công suất sử dụng còn thấp, mới chỉ khai thác đạt khoảng 50% công suất trung bình của các homestay, tập trung vào cuối tuần và mùa lễ hội.

Giá sản phẩm dịch vụ

Nhìn chung, giá của các homestay trên địa bàn dao động từ 200.000 đến 800.000 đồng/đêm. Các tiện ích khác nhau khiến chủ homestay đưa ra mức giá khác nhau (Bảng 1). Ví dụ như homestay Nhà của Táo có mức giá có thể lên tới 800.000 đồng/đêm do các tiêu chí như: trang trí, thiết kế lạ mắt, có các căn, các bungalow và căn family dành cho gia đình. Cụ thể mức giá cho các căn khác nhau của homestay Nhà của Táo như Bảng 1. Mức giá khác nhau cho các hạng phòng khác nhau đáp ứng đa dạng nhu cầu của khách hàng cả về giá cả và tiện ích.

Bảng 1: Giá dịch vụ lưu trú các homestay trên địa bàn huyện Bắc Yên

Tên homestay

Giá thấp nhất

(Đồng/đêm)

Giá cao nhất

(Đồng/đêm)

Tiện ích

Tà Xùa Hills Homestay

250.000

600.000

Khuôn viên homestay khá nhỏ, có hai căn nhà lớn dành cho tập thể và những căn bungalow nhỏ xung quanh được thiết kế rất độc đáo. Bên trong nội thất đầy đủ, thoáng mát, sạch sẽ, là đồ dùng thường ngày của người dân tộc.

Nhà của Táo

200.000

800.000

Là một điểm nghỉ dưỡng dài ngày cho gia đình hoặc các cặp đôi. Ở đây có một số không gian như phòng tiêu chuẩn cho 2-4 người, các bungalow và căn family dành cho gia đình. Bên trong có nhiều tiện ích, kiểu trang trí độc đáo, lạ mắt, lai giữa nét hiện đại và nét văn hóa vùng cao.

Homestay Trịnh Gia

250.000

500.000

Từ vị trí của homestay, du khách có thể ngắm nhìn được những bản làng nhỏ, những con đường mòn dẫn lên núi cao. Du khách sẽ thấy một Tà Xùa thơ mộng, nhẹ nhàng thay vì thiên nhiên hùng vĩ như những tọa độ khác.

Nguồn: Khảo sát của nhóm tác giả (2022)

Bảng 2: Giá dịch vụ lưu trú theo hạng phòng tại homestay Nhà của Táo trên địa bàn huyện Bắc Yên

Chỉ tiêu đánh giá

Căn tiêu chuẩn M3 25b m2 (view núi) 2 người

Căn Family gia đình M2 42 m2 (view núi) 4 người

Căn Bungalow 12 m2

(view núi) 2 người

Sức chứa

Tối đa 4 người/phòng

Tối đa 8 người/phòng

Tối đa 2 người/phòng

Tiện nghi

Điều hòa 2 chiều, bình

nóng lạnh, vệ sinh khép kín…

Điều hòa 2 chiều, giường thông minh, máy giặt, tủ lạnh, bình nóng lạnh, vệ sinh khép kín…

Đệm điện Hàn Quốc (mùa đông), bình nóng lạnh, vệ sinh khép kín…

Giá

– 700 nghìn đồng/đêm (thứ 2 đến thứ 5)

– 850 nghìn đồng/đêm (thứ 6, thứ 7, Chủ nhật và ngày lễ lớn)

– Từ người thứ 3 phụ thu: 200 nghìn đồng/người

– 950 nghìn đồng/đêm (thứ 2 đến thứ 5)

– 1.250 nghìn đồng/đêm (thứ 6, thứ 7, Chủ nhật và ngày lễ lớn).

– Từ người thứ 5 phụ thu: 200 nghìn đồng/người

– 500 nghìn đồng/đêm (thứ 2 đến thứ 5)

– 650 nghìn đồng/đêm (thứ 6, thứ 7, Chủ nhật và ngày lễ lớn).

Nguồn: Khảo sát của nhóm tác giả (2022)

Hoạt động quảng bá homestay

Homestay quảng bá du lịch chủ yếu qua Facebook và Zalo, nhất là trên Fanpage của homestay trên Facebook. Facebook được sử dụng nhằm quảng bá và tương tác chính với khách hàng. Vào mùa du lịch, các homestay sẽ lên bài theo ngày, hoặc theo giờ với các nội dung thú vị, những món ăn ngon, những trải nghiệm lý thú, hay những khoảnh khắc đẹp, các chương trình khuyến mại của homestay trong mùa du lịch: tặng món ăn theo giá trị hóa đơn tại nhà hàng (hóa đơn trên 1 triệu đồng được tặng salad trị giá 200 nghìn đồng), hay các chương trình giảm giá phòng các ngày trong tuần, khách đoàn lớn sẽ có chính sách chiết khấu riêng… Vào những ngày thường, thì có khi 2-3 ngày, thậm chí cả tuần mới có bài tương tác trực tuyến với khách hàng. Chỉ khi có sự kiện nổi bật thì homestay mới đăng lên để thu hút khách đến du lịch, chứ không theo một lịch trình đăng bài cụ thể. Ngoài ra, các homestay thường hay quảng bá bằng cách nhờ những khách hàng đã đến trải nghiệm tại homestay có phản hồi tích cực, khi trở về sẽ giới thiệu cho người thân bạn bè có nhu cầu đi du lịch Tà Xùa. Đây là một trong những lý do chính giúp cho homestay luôn có lượng khách hàng ổn định mà không cần phải chạy quảng cáo trên các trang mạng xã hội. Kết quả khảo sát khách du lịch về nguồn thông tin về các homestay cũng cho thấy, lượng khách đến homestay chủ yếu nắm được thông tin từ Facebook, bạn bè người thân và khách cũ của homestay (Bảng 3).

Bảng 3: Khảo sát khách hàng về nguồn thông tin từ du lịch homestay

Nguồn thông tin

Số lượng

Tỷ lệ (%)

Facebook

52

86,67

Instagram

8

13,33

Website

12

20,00

Đầu tư

2

3,33

Bạn bè, người thân

14

23,33

Zalo

8

13,33

Khách cũ của homestay

34

56,67

Nguồn: Khảo sát của nhóm tác giả (2022)

Đánh giá của khách hàng về du lịch homestay

Kết quả khảo sát cho thấy, do được cấp ủy chính quyền, ban, ngành đoàn thể quan tâm, chỉ đạo đầu tư, nên các chủ homestay không ngừng cải thiện, đổi mới hình ảnh du lịch homestay, nhờ đó bước đầu đã nhận được sự phản hồi tốt của khách du lịch. Các tiêu chí về an ninh trật tự, chất lượng dịch vụ và giá cả sản phẩm dịch vụ được đánh giá với sự hài lòng khá cao (4,1/5 điểm). Khảo sát chung chất lượng của các homestay cho thấy, các homestay có các lựa chọn về phòng cho khách du lịch.

Tuy nhiên, hiện tiêu chí cơ sở hạ tầng đang được đánh giá với điểm số thấp nhất với 3,7/5 điểm (Bảng 4). Một khách du lịch cho biết: “Tà Xùa có nhiều cảnh đẹp, đang thu hút rất đông khách du lịch. Nhưng khi đến đây, tôi thấy cơ sở hạ tầng còn nhiều hạn chế, chưa tương xứng với tiềm năng và lợi thế, như: lưu lượng xe qua lại nhiều, nhưng đường sá lại quá hẹp, núi cao, vực sâu nhưng không có phòng vệ, không có cột tiêu phản quang nên đi trời sương mù rất nguy hiểm; không có bãi đỗ xe… Đặc biệt, không có giao lưu bản sắc văn hóa, các gian hàng bán những sản phẩm đặc sản của địa phương còn nhỏ lẻ, manh mún chưa thể kích cầu được du lịch”.

Thực tế, việc đầu tư kết cấu hạ tầng phục vụ ngành du lịch còn rất thấp, nhất là mạng lưới điện, đèn chiếu sáng, hệ thống cấp thoát nước, cơ sở hạ tầng y tế, hệ thống thu gom, xử lý rác thải, khu vui chơi, giải trí. Hệ thống cơ sở lưu trú phát triển nhanh về số lượng, song chất lượng phục vụ còn chưa cao và đồng đều.

Bảng 4: Khảo sát khách hàng về sự hài lòng đối với du lịch homestay

STT

Tiêu chí đánh giá

Điểm đánh giá sự hài lòng

(Mức độ hài lòng giảm dần từ 5 đến 1)

Trung bình

5

4

3

2

1

1

Vệ sinh môi trường

40,00

33,33

23,33

0,00

3,33

4,07

2

An ninh trật tự

43,33

36,67

13,33

3,33

3,33

4,13

3

Chất lượng dịch vụ

43,33

33,33

16,67

3,33

3,33

4,10

4

Giá cả sản phẩm dịch vụ

40,00

36,67

20,00

0,00

3,33

4,10

5

Thanh toán

43,33

30,00

20,00

3,33

3,33

4,07

6

Cơ sở hạ tầng

30,00

30,00

23,33

13,33

3,33

3,70

Nguồn: Khảo sát của nhóm tác giả (2022)

Dù được thiên nhiên ưu ái, có tiềm năng và thế mạnh, nhưng do giao thông chưa thuận tiện, cơ sở hạ tầng kém phát triển, chưa có quy hoạch tổng thể du lịch vùng, nên hoạt động du lịch ở huyện Bắc Yên, tỉnh Sơn La chưa phát huy được thế mạnh. Tổng số lượt khách du lịch đến Bắc Yên năm 2022 mới chỉ đạt 233 nghìn lượt, khá khiêm tốn so với các vùng du lịch khác trên cả nước (UBND huyện Bắc Yên, 2022).

KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT

Bắc Yên có tài nguyên du lịch rất phong phú và đa dạng về tự nhiên và nhiều điều kiện thuận lợi cho phát triển du lịch. Khả năng cung ứng các dịch vụ du lịch của các homestay trên địa bàn như: ăn, nghỉ, vui chơi giải trí… tuy chưa đầy đủ, đồng bộ, nhưng phần nào đã đáp ứng được nhu cầu của khách du lịch. Các hoạt động xúc tiến du lịch hiện có trên địa bàn đã bước đầu thu hút du khách, góp phần cải thiện thu nhập cho người dân, tuy nhiên hoạt động xúc tiến du lịch, phát triển du lịch còn mang tính chất tự phát, nhỏ lẻ, manh mún. Chưa đầu tư cơ sở hạ tầng, sản phẩm du lịch đồng bộ, chưa có kết nối với các địa phương lân cận trong phát triển sản phẩm du lịch.

Vì vậy, để đảm bảo các hoạt động du lịch homestay đang diễn ra ở đây phát triển và trở thành một ngành/lĩnh vực đóng góp vào kinh tế của Huyện, thu hút được người dân tham gia và hưởng lợi từ du lịch, cần tiến hành đồng bộ các giải pháp về quy hoạch; đầu tư cơ sở hạ tầng; về tổ chức quản lý…

Bên cạnh đó, cần có kế hoạch nâng cao trình độ chuyên môn của người dân địa phương vì đây là thành phần trực tiếp phục vụ khách du lịch homestay. Huyện cũng nên có những chính sách trong quá trình quảng bá, xúc tiến hình ảnh trên các phương tiện thông tin đại chúng để du lịch homestay ngày càng thu hút nhiều khách du lịch đến với nơi này hơn.

Về phía các homestay tại Tà Xùa, cần tiếp tục cải thiện chất lượng dịch vụ trong thời gian tới để nâng cao khả năng cung ứng dịch vụ cho du khách./.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Phạm Xuân Hậu, Huỳnh Diệp Trâm Anh (2021), Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển du lịch homestay của điểm đến huyện Thạnh Phú, tỉnh Bến Tre, Tạp chí Khoa học – Trường Đại học Sư phạm TP. Hồ Chí Minh, 18(4).

2. Sở Văn hóa thể thao và Du lịch tỉnh Sơn La (2022), Bắc Yên phát triển du lịch sinh thái gần gũi thiên nhiên, truy cập từ https://vhttdl.sonla.gov.vn/1287/30902/58971/635199/diem-den/bac-yen-phat-trien-du-lich-sinh-thai-gan-gui-thien-nhien.

3. UBND huyện Bắc Yên (2022). Danh sách nhà nghỉ, khách sạn tại Bắc Yên, truy cập từ https://bacyen.sonla.gov.vn/1304/31707/61672/517740/bac-yen-tiem-nang-va-co-hoi/danh-sach-nha-nghi-khach-san.

Lê Thanh Hà, Vũ Thị Hải

Khoa Kế toán và Quản trị kinh doanh, Học viện Nông nghiệp Việt Nam

Lê Thị Thu Thảo

Trường Đại học Sư phạm kỹ thuật Hưng Yên

(Theo Tạp chí Kinh tế và Dự báo, số 02, tháng 01/2024)

*Nhóm tác giả xin chân thành cảm ơn Đề tài nghiên cứu khoa học sinh viên cấp Học viện Nông nghiệp Việt Nam: “Nghiên cứu xúc tiến, quảng bá du lịch homestay tại xã Tà Xùa, huyện Bắc Yên, tỉnh Sơn La” đã cung cấp một phần số liệu khảo sát thực tế giúp nhóm tác giả có các thông tin cơ bản liên quan tới nội dung nghiên cứu.