Nền kinh tế có thể quay lại quỹ đạo phát triển nhanh và bền vững trong năm 2022

Chiều 4/1, Cổng TTĐT Chính phủ tổ chức tọa đàm với chủ đề “Nhìn lại 2021 – Những chuyển hướng chiến lược” phân tích, đánh giá về những quyết sách mang tính chuyển hướng chiến lược trong phòng chống dịch bệnh COVID-19 và phát triển kinh tế – xã hội năm 2021, triển vọng năm 2022.

Các khách mời tham gia Tọa đàm, từ trái sang phải: TS. Nguyễn Sĩ Dũng, nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội; ông Nguyễn Minh Vũ, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao; ông Đỗ Xuân Tuyên, Thứ trưởng Bộ Y tế; ông Trần Quốc Phương, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư; Trung tướng Ngô Minh Tiến, Phó Tổng Tham mưu trưởng QĐND Việt Nam.

Năm 2021, đại dịch COVID-19 tiếp tục hoành hành, nhất là đợt dịch lần thứ 4 bùng phát từ cuối tháng 4/2021 tại Việt Nam với biến chủng Delta có tốc độ lây lan nhanh, nguy hiểm, buộc chúng ta phải áp dụng nhiều biện pháp phòng chống dịch chưa từng có tiền lệ để bảo vệ tính mạng và sức khỏe của nhân dân. Đến thời điểm hiện tại, Việt Nam đã ghi nhận gần 1,7 triệu ca mắc COVID-19; hơn 31.000 người tử vong. Do nhiều địa phương trọng điểm phải giãn cách xã hội, nền kinh tế bị “ngấm đòn COVID-19”, GDP năm 2021 chỉ đạt 2,58%, mức tăng thấp nhất trong thập kỷ qua.

Với quan điểm nhất quán là đặt sức khỏe và tính mạng của nhân dân lên trên hết, trước hết, Chính phủ đã ban hành một loạt quyết sách chuyển hướng chiến lược phòng, chống dịch như: Chiến lược vaccine; tiếp cận toàn dân, lấy xã phường làm pháo đài; điều động lực lượng quân đội, công an vào hỗ trợ các tỉnh phía nam; từ chính sách “không COVID-19” chuyển sang thích ứng an toàn, linh hoạt và kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19…

“Rõ ràng, chuyển hướng chiến lược đã mang lại thành công”

Theo TS. Nguyễn Sĩ Dũng, nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, giai đoạn đầu, chúng ta chống dịch theo phương châm “Zero COVID”, đó là cách thức chống dịch phù hợp với các chủng cũ, giúp chúng ta thành công trong năm 2020, khi số lượng tiêm chủng chưa nhiều.

“Nếu chúng ta đưa ra phương châm sức khỏe người dân là trên hết, là quý giá nhất thì chúng ta phải có những biện pháp cực kỳ mạnh để không lây lan và không ảnh hưởng sức khỏe người dân. Nếu tiêm đầy đủ, phủ rộng rồi thì có thể hành xử theo cách khác. Khi dịch bùng phát thì thực tế chúng ta mới có những lô đầu tiên về, lúc đó mới bắt bầu khởi động chiến dịch vaccine, ngoại giao vaccine… Và khi có vaccine để tiêm, chúng ta là một trong những nước tiêm vaccine nhanh và nhiều nhất thế giới. Rõ ràng, chuyển hướng chiến lược đã mang lại thành công”, TS. Nguyễn Sỹ Dũng nhận định.

Đồng quan điểm, Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên cho hay, chúng ta đưa ra những giải pháp theo tình hình đất nước và theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới, tham khảo kinh nghiệm của các nước.

Khi xuất hiện biến chủng Delta, Việt Nam tiếp tục nghiên cứu và phân loại, điều chỉnh hợp lý việc điều trị, giúp người bệnh tiếp cận y tế từ sớm, từ xa, từ cơ sở để giảm thiểu số ca chuyển nặng và tử vong. Vai trò trung tâm, chủ thể của người dân cũng được khẳng định mạnh mẽ, chung sức, đóng góp sức lực, cơ sở vật chất cùng các cấp chính quyền để đẩy lùi các đợt dịch.

Hơn nữa, theo dự báo của WHO, trong năm 2021-2022, Việt Nama chưa thể kiểm soát được hết tình hình dịch có nguy cơ bùng phát. Thực tế đã xuất hiện chủng mới Omicron. Nhưng, Việt Nam đã bao phủ vaccine đạt tỷ lệ mũi 1 cho người trưởng thành trên 99%, mũi 2 cho người trưởng thành trên 90%, bảo đảm miễn dịch cộng đồng.

“Căn cứ vào thực tiễn, chúng ta đã đưa ra những biện pháp linh hoạt, cụ thể, tuỳ tính chất của từng giai đoạn, từng địa phương, chúng ta đã thành công trong công tác phòng, chống dịch”, Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên khẳng định.

“Những biện pháp linh hoạt, cụ thể, tuỳ tính chất của từng giai đoạn, từng địa phương, đã giúp chúng ta thành công trong công tác phòng, chống dịch”, Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên khẳng định. Ảnh: VGP

Đặc biệt, trước tình hình dịch bệnh COVID-19 đợt 4 tại TP. Hồ Chí Minh và các tỉnh phía Nam diễn biến phức tạp, một trong những quyết sách đáng chú ý là việc không ban bố tình trạng khẩn cấp, nhưng điều động một lực lượng lớn “chưa từng có kể từ sau chiến tranh” (cả y tế, quân đội, công an) vào các tỉnh phía Nam chống dịch.

Trung tướng Ngô Minh Tiến cho rằng, đây là một vấn đề hết sức “cân não” lúc bấy giờ, lãnh đạo Đảng, Nhà nước đã có một quyết định rất đúng đắn, kịp thời, sáng suốt. Chính điều này đã tạo ra bước ngoặt để sau đó chúng ta chỉ trong một thời gian ngắn (3 tháng, trong khi nhiều nơi trên thế giới phải mất 6 đến 9 tháng) đã kiểm soát, ổn định tình hình dịch bệnh tại các tỉnh thành phía Nam.

Nghị quyết 128 đã làm xoay chuyển cả cục diện

Tại Tọa đàm, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương đánh giá, Nghị quyết 128/2021/NQ-CP đã làm xoay chuyển cả cục diện, cả trong công tác chống dịch và phát triển kinh tế-xã hội.

Nghị quyết 128 ra đời rất phù hợp, không thể sớm hơn và cũng không thể muộn hơn vì phụ thuộc vào mức độ tiêm chủng, mức độ bao phủ vaccine trên toàn quốc. Với tinh thần mỗi người dân là một chiến sĩ thì việc tiêm vaccine cho nhân dân chính là đưa cho nhân dân vũ khí chống giặc.

Bên cạnh đó, Nghị quyết 128 cũng không nên muộn hơn, bởi quyết sách này của Chính phủ đã đáp ứng được sự mong mỏi của nhân dân sau quãng thời gian rất dài giãn cách xã hội do đợt dịch lần thứ 4 bùng phát.

Về kinh tế, Nghị quyết 128 có ý nghĩa then chốt trong việc đảo chiều kết quả kinh tế năm 2021. Nhờ có Nghị quyết 128, chúng ta mới có sự tăng trưởng kinh tế như hiện nay.

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương cho biết, ngay từ năm 2020 và năm 2021, rất nhiều chuyên gia kinh tế trong nước và nước ngoài đã đề cập đến mô hình phục hồi theo hình chữ V hay hình chữ U để mô tả khả năng một nền kinh tế có thể quay lại sau khi chịu tác động của dịch COVID-19.

“Phải nói rằng nhờ việc ban hành Nghị quyết 128, qua rà soát về số liệu GDP theo quý của năm 2021, có thể thấy diễn biến từ quý II, III và IV, mô hình phục hồi đúng là hình chữ V. Chúng ta chứng kiến mức giảm của quý III rất sâu, hơn -6% nhưng đến quý IV đã phục hồi trở lại hơn 5,22%. Mô hình phục hồi này cũng cho thấy sức bật của nền kinh tế nước ta rất khả quan, chỉ cần có điều kiện cụ thể để các hoạt động kinh tế quay trở lại là lập tức sẽ đóng góp vào sự tăng trưởng của nền kinh tế”, Thứ trưởng Trần Quốc Phương dẫn chứng.

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương đánh giá, về kinh tế, Nghị quyết 128 có ý nghĩa then chốt trong việc đảo chiều kết quả kinh tế năm 2021. Ảnh: VGP

Rà soát các động lực tăng trưởng kinh tế, đầu tiên là trong lĩnh vực nông nghiệp, Thứ trưởng Phương nhận định, trong năm 2020 và năm 2021, ngành nông nghiệp luôn là trụ đỡ. Thực tế trong cả quá trình chịu tác động của đại dịch COVID-19, lĩnh vực nông nghiệp luôn cố gắng duy trì ở mức hợp lý, tạo sự chống đỡ khá ổn định cho nền kinh tế.

“Chúng ta thấy rằng, công nghiệp là lĩnh vực chủ chốt, động lực cho tăng trưởng của nền kinh tế. Trong đợt dịch đầu năm, dịch bệnh đã ảnh hưởng đến trung tâm công nghiệp phía bắc như tỉnh Bắc Ninh, Bắc Giang, Hải Dương. Tuy nhiên đến đợt dịch thứ 4, khu vực trọng tâm nhất về công nghiệp đã bị COVID-19 xâm nhập, chủng Delta tàn phá ghê gớm khiến động lực tăng trưởng công nghiệp quý III giảm rất sâu”, Thứ trưởng phân tích

Về dịch vụ, Thứ trưởng khẳng định, đây là lĩnh vực gặp khó khăn, lĩnh vực chịu tác động lâu nhất và sâu nhất tới sự phát triển và tăng trưởng. Qua rà soát thấy rằng, cuối năm 2020 cũng như các tháng đầu năm 2021, tăng trưởng dịch vụ luôn luôn ở mức thấp, có quý âm. Lý do rất nhiều ngành dịch vụ không triển khai được do ảnh hưởng của COVID-19.

“Nhưng, sau khi áp dụng Nghị quyết 128, tăng trưởng của khu vực dịch vụ đã có sự khởi sắc và tăng trưởng khu vực này trong quý III đã đạt 5,42%”, Thứ trưởng nói.

Qua đó cho thấy ý nghĩa rất quan trọng và tích cực của Nghị quyết 128 tác động đến phát triển kinh tế xã hội của nước ta.

“Cụ thể, trong cái mũ chung là ‘Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19’ hay nói cách khác, khi chúng ta có một mô hình kiểm soát dịch bệnh tốt và hiệu quả thì tất cả các hoạt động kinh tế, xã hội và sinh hoạt của người dân đều tức khắc có điều kiện để phục hồi, thậm chí phục hồi một cách mạnh mẽ”, Thứ trưởng nêu quan điểm.

Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong năm 2021 đóng vai trò hết sức quan trọng

TS. Nguyễn Sĩ Dũng nhận định, tất cả những thành tựu chúng ta đạt được có một yếu tố là sự chỉ đạo điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ. Từ chiến lược vaccine, quỹ vaccine và ngoại giao vaccine, đến chiến dịch tiêm chủng toàn dân. Rồi đổi mới mô hình phòng chống dịch từ “Zero COVID” sang “chung sống an toàn với COVID”.

“Tôi cho rằng, sự chỉ đạo điều hành của Chính phủ là một trong những nhân tố mang tính chất quyết định cho những thành tựu mà chúng ta đã đạt được cho đến ngày hôm nay, ở đây, trong năm vừa qua”, ông Dũng nhận định.

Đồng tình của ông Dũng về vai trò hết sức quan trọng của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong năm 2021, đặc biệt là trong công tác phòng, chống dịch COVID, Thứ trưởng Trần Quốc Phương khái quát bằng 5 cụm từ cô đọng.

Trước tiên là Chủ động. Trong năm 2021, không chỉ sự chủ động của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ mà còn công tác tham mưu của bộ, ngành với Chính phủ cũng rất chủ động.

Từ thứ hai là Quyết liệt. “Chúng ta đã thấy, các cuộc họp chỉ đạo của Ban Chỉ đạo phòng, chống dịch COVID-19 và kết luận của Thủ tướng cho thấy sự quyết liệt trong chỉ đạo điều hành của Thủ tướng Chính phủ. Hay điển hình trong lĩnh vực kinh tế, trong giải ngân vốn đầu tư công, Chính phủ cũng rất quyết liệt”, Thứ trưởng dẫn chứng.

Từ thứ ba là Chính xác. Tất cả các chính sách, quyết sách, quyết định của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đưa ra đều phù hợp với bối cảnh tình hình cụ thể với tùng thời điểm trong năm 2021, điển hình là Nghị quyết 128.

Từ thứ tư là Kịp thời. Chính phủ luôn luôn chú trọng theo dõi, bám sát diễn biến tình hình, kịp thời đưa ra chính sách điều chỉnh hợp lý tùy theo bối cảnh cụ thể.

Từ cuối cùng là Hiệu quả. “Chúng ta có thể thấy được các kết quả trong phòng, chống dịch COVID-19 cũng như trong phát triển kinh tế xã hội”, Thứ trưởng Phương chỉ rõ.

“Nhìn lại 12 tháng của năm 2021 thì thấy được rằng, năm 2021 là năm khó khăn thách thức hơn rất nhiều so với năm 2020, nhưng cái chúng ta đạt được đến thời điểm hiện nay là rất tích cực. Trong bối cảnh năm 2021 khó khăn hơn, nhưng chúng ta đạt được những kết quả tích cực, đó là thành quả lớn hơn rất nhiều so với năm 2020. Tôi muốn so sánh với trận cầu bóng đá. Nếu như đội tuyển của chúng ta thắng 4-0 chúng ta thấy bình thường. Nhưng với một đối thủ nặng ký, chúng ta thua trước 2 bàn, rồi gỡ hòa và thắng được thì còn xúc động hơn rất nhiều”, Thứ trưởng Trần Quốc Phương khái quát và so sánh.

“Tôi hy vọng chúng ta đang đúng xu thế, không bị lỡ nhịp”, Thứ trưởng Nguyễn Minh Vũ kỳ vọng. Ảnh: VGP

Năm 2022, nền kinh tế phục hồi nhanh, phục hồi hiệu quả

Tại Tọa đàm, Thứ trưởng Nguyễn Minh Vũ chia sẻ dự cảm lạc quan thận trọng cho năm 2022.

“Khi nhìn rộng ra khu vực và thế giới thì thấy có ba xu hướng, có thể nói là không đảo ngược và đang tiến triển. Thứ nhất là phục hồi kinh tế và nhất là trong khu vực châu Á-Thái Bình Dương, các đối tác chiến lược toàn diện, các đối tác chúng ta ký FTA đều đang trong quá trình phục hồi ở mức độ khác nhau. Tuy còn rủi ro, còn sự không đồng đều nhưng đều đang trong quá trình phục hồi kinh tế. Chúng ta cũng đang trong quá trình, như anh Phương nói là hình chữ V. Tôi hy vọng chúng ta đang đúng xu thế, không bị lỡ nhịp”, Thứ trưởng Vũ lý giải.

Thứ hai là xu hướng sống chung với đại dịch COVID, cả với chủng mới Omicron rất phức tạp.

Xu hướng thứ ba là với tác động của Cách mạng Công nghiệp lần thứ 4 rồi đại dịch COVID, theo Thứ trưởng, các xu hướng nói đến lâu nay đang định hình dần, ví dụ như xu hướng chuyển đổi xanh, chuyển đổi số mà chúng ta cũng đã tham gia rất tích cực vào xu hướng này trong các diễn đàn đa phương và đang trong qua trình nội tại hóa nhiều nội dung. Thứ trưởng hy vọng rằng quá trình này mở ra cơ hội cho chúng ta, những vận hội mới trong thời gian tới.

“Chúng tôi hy vọng một cách thận trọng rằng, dưới sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước và sự phối hợp chặt chẽ, nhuần nhuyễn của các bộ ngành, địa phương, người dân, doanh nghiệp, chúng ta sẽ đồng lòng, tận dụng tốt những cơ hội đang mở ra từ ba xu hướng đó để góp phần giúp đất nước phục hồi nhanh, phát triển kinh tế xã hội ổn định, bền vững và tiếp tục thành công trong quá trình chống lại đại dịch COVID-19”, Thứ trưởng kỳ vọng.

Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên thì cho rằng, có 5 nội dung chính trong năm 2022.

Thứ nhất, chúng ta vẫn thực hiện “mục tiêu kép”, vừa chống dịch vừa phát triển kinh tế. Thứ hai, khi chúng ta làm tốt “mục tiêu kép” thì kinh tế đất nước chắc chắn sẽ phát triển. Thứ ba, vấn đề an sinh xã hội. Vừa rồi các Nghị quyết của Quốc hội nói rất rõ về vấn đề an sinh xã hội cần được chú trọng. Thứ tư, quốc phòng an ninh được giữ vững. Thứ năm, dịch bệnh tiếp tục được khống chế.

“Tôi có niềm tin mạnh mẽ nhưng có cơ sở là năm 2022 nền kinh tế Việt Nam sẽ thực sự phục hồi nhanh, phục hồi hiệu quả, nhanh chóng quay lại quỹ đạo phát triển bền vững mà Đảng và Nhà nước ta đã xác định con đường đi của đất nước và nền kinh tế tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII”, Thứ trưởng Trần Quốc Phương lạc quan.

Lý giải cho niềm tin này, Thứ trưởng cho biết, trải qua năm 2020, 2021, đúc rút được rất nhiều bài học kinh nghiệm, chúng ta sẽ có động lực mới, sức sống mới cho sự phát triển.

“Chúng ta có sự đoàn kết, thống nhất trong toàn hệ thống chính trị, luôn luôn sẵn sàng vào cuộc trước những khó khăn. Chúng ta có tinh thần dân tộc rất cao trong bối cảnh COVID-19 vừa qua. Những khó khăn lớn như vậy chúng ta đã vượt qua được, không có lẽ gì những khó khăn trước mắt chúng ta không thể vượt qua”, Thứ trưởng nói.

Với việc vẫn giữ được những nền tảng cơ bản, nền tảng tốt để phục hồi kinh tế nhanh, phát triển bền vững trong bối cảnh ổn định kinh tế-xã hội, khống chế được lạm phát, Thứ trưởng tin rằng, năng lực nội tại của nền kinh tế nước ta đủ sức để quay lại quỹ đạo phát triển nhanh và bền vững trong năm 2022./.