Đây là kết quả đã được mình chứng của dự án “Thúc đẩy phát triển hòa nhập của người khuyết tật và xây dựng cộng đồng thích ứng với thiên tai và biến đổi khí hậu tại Huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình” sau hơn 4 năm thực hiện. Dự án do Quỹ Hỗ trợ chương trình, dự án an sinh xã hội Việt Nam (AFV) thực hiện với sự tài trợ của Tổ chức phát triển quốc tế (CBM) CHLB Đức và Action Aid Việt Nam.
 |
Ông Tạ Việt Anh – Chủ tịch HĐQL Quỹ Hỗ trợ chương trình, dự án an sinh xã hội Việt Nam (AFV) phát biểu khai mạc sự kiện |
Tại Hội nghị tổng kết Dự án diễn ra sáng nay 11/1 tại Hà Nội, các mô hình sinh kế thực hiện trong khuôn khổ Dự án tại huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình được chia sẻ cho thấy dự án không chỉ đưa các xã ở huyện Nho Quan trở thành nơi có công trình công cộng thân thiện với NKT, đem đến sinh kế cho hàng nghìn NKT và gia đình họ, mà còn góp phần thay đổi cơ bản một nhận thức đã ăn sâu vào định kiến rằng “Người khuyết tật không thể làm gì trong thiên tai”.
Mô hình mà dự án xây dựng đã thay đổi toàn diện cách nhìn của cộng đồng và chính quyền về vai trò của NKT trong phòng chống thiên tai và biến đổi khí hậu (BĐKH), khi họ thấy NKT đặc biệt là NKT nữ có thể tự quản lý được sinh kế của mình theo hướng bền vững và thích ứng với BĐKH, có thể chủ động tham gia lập kế hoạch phòng chống thiên tai và BĐKH cấp địa phương, thực hiện và giám sát thực hiện các kế hoạch ấy.
 |
Trong mô hình này, các hợp tác xã may, bèo bồng hay nuôi ong do NKT và gia đình họ làm chủ đã được trang bị các kỹ năng cần thiết để có thể tự tin phát triển bền vững trong thị trường kể cả sau khi dự án kết thúc. Hơn 1,5 tỷ đồng đã được trao để xây dựng và phát triển ba hợp tác xã. Nhiều hỗ trợ được trao bằng tiền mặt, tập huấn, kết nối thị trường, trang thiết bị sản xuất để sau ba năm thành lập, 133 thành viên của HTX đều đi từ không đến có thu nhập từ 800.000 đồng đến 3 triệu đồng/người/tháng, từng bước tự chủ về kinh tế cho mình và gia đình mình.
Trong khuôn khổ dự án, 3 mô hình sinh kế theo chuỗi giá trị do người khuyết tật làm chủ đã thực hiện đạt mục tiêu giúp NKT và gia đình tự nâng cao thu nhập, phát triển kinh tế gia đình, từng bước ổn định cuộc sống, từ đó vươn lên thoát nghèo và tham gia tích cực trong đời sống kinh tế, xã hội của địa phương. Trong mô hình sản xuất, NKT chủ động tham gia công tác quản trị và quản lý, tự điều hành sản xuất, phân chia lợi nhuận thông qua mô hình tổ nhóm tự nguyện và mô hình HTX.
 |
Trong giai đoạn 2019-2021, kết quả kinh doanh của các HTX đã hiệu quả tích cực, các xã viên có thu nhập bình quân 80.000 -100.000đ/ngày/người, ngày cao nhất khoảng 150.000 – 180.000đ/ngày/người; đảm bảo công ăn việc làm ổn định và phù hợp với sức khỏe cho 52 xã viên là phụ nữ ; góp phần thúc đẩy hòa nhập NKT với cộng đồng xã hội.
Quan trọng nhất, NKT khi tham gia dự án đã có không gian và tiếng nói của mình trong phòng chống thiên tai và thích ứng với BĐKH ở địa phương. Chị Đinh Thị Yến ở thôn Nga 2, xã Cúc Phương, huyện Nho Quan là một NKT tham gia dự án từ đầu, cho biết: “Nhờ dự án, tôi cũng như các bạn NKT khác không còn mặc cảm hay tự ti khi ra xã hội. Chúng tôi hào hứng tham gia, đóng góp ý kiến tại các buổi họp, hoạt động tại cộng đồng. Chúng tôi đã hiểu và biết được những rủi ro thiên tai có thể xảy ra ở địa phương và cách phòng tránh, chủ động chuẩn bị cách ứng phó, những địa điểm tránh trú an toàn mà dự án đã hướng dẫn, biết liên hệ với cá nhân, đơn vị có trách nhiệm khi thiên tai xảy ra. Các HTX may mặc, đan bèo bồng, nuôi ong cũng giúp chúng tôi tăng thu nhập, ổn định cuộc sống và thêm tự chủ.”
Đáng chú ý, ông Tạ Việt Anh, Chủ tịch Quỹ AFV cho biết, bên cạnh việc thực hiện thành công 3 mô hình sinh kế theo chuỗi giá trị do người khuyết tật làm chủ, dự án còn góp phần cải thiện hiệu quả của công tác phòng chống thiên tai các cấp và đảm bảo quyền lợi của NKT trong phòng ngừa giảm nhẹ rủi ra thiên tai.
 |
Đánh giá cao tính khả thi và hiệu quả của dự án, ông Nguyễn Văn Hồi, Thứ trưởng Bộ LĐTBXH, khẳng định: “Thực tiễn triển khai cho thấy NKT có thể tham gia rất hiệu quả trong lập kế hoạch phòng chống thiên tai và thích ứng với BĐKH. Nếu các đia phương lồng ghép kế hoạch này vào kế hoạch phát triển kinh tế xã hội địa phương thì NKT có thể tham gia thực hiện và giám sát thực hiện các kế hoạch này một cách hài hòa và bền vững”.
Các ý kiến tại hội thảo khẳng định trách nhiệm của cộng đồng và chính quyền trong hỗ trợ NKT hòa nhập và thích ứng trong phòng chống thiên tai và BĐKH. Các khóa tập huấn, trợ giúp tâm lý và pháp lý, hoạt động tạo thu nhập của dự án đã hỗ trợ trực tiếp cho hơn 2.500 NKT và gia đình ở huyện Nho Quan có một cuộc sống hài hòa ổn định và có tiếng nói mạnh mẽ trong cộng đồng.
Mô hình hay của Dự án về sự tham gia của NKT trong kiểm toán xã hội đã vinh dự được lựa chọn vào chung kết giải thưởng toàn cầu “Zero Project” – dành cho các sáng kiến hay trên toàn thế giới về khuyến khích sự tham gia thực chất của NKT vào cuộc sống và biến nguyện vọng, tiếng nói của họ thành hiện thực./.
